Het belang van buitenspelen en -zijn

In 2022 plaatste Groen een conceptnota over buitenspelen op de agenda van het Vlaams Parlement. Onze collega Tine ging bij hen op bezoek om het te hebben over deze nota. Naar aanleiding van dat gesprek, mocht zij, samen met enkele sterke spelers in het veld, het belang van buitenspelen gaan verdedigen tijdens de commissie Jeugd van het Vlaams Parlement.

Het betoog van onze collega Tine

Lees hieronder de tekst waarmee onze voorzitter Tine naar heet Vlaams Parlement trok.

Volg Tine naar het Parlement

VAAK WORDT BEWEERD DAT SPELEN KINDERSPEL IS. DAT HET OOK MAAR GEWOON WAT SPELEN IS… WIJ KOMEN JULLIE VANDAAG HET TEGENDEEL BEWIJZEN. WANT SPELEN IS NIET ENKEL KINDERSPEL. SPELEN MOET BLOEDSERIEUS GENOMEN WORDEN.

Herbekijk

Benieuwd naar de hele hoorzitting en naar de uiteenzetting van de andere partners?

Youtube

"Dat ik hier vandaar aanwezig mag zijn stelt me dus content. Ik mag, samen met mijn collega’s hier naast mij, over het belang van spelen komen spreken, het belang van buiten spelen…

En toch.

Toch wordt vaak beweerd dat spelen kinderspel is. Dat het ook maar gewoon wat spelen is… Wij komen jullie vandaag het tegendeel bewijzen. Want spelen is niet enkel kinderspel. Spelen moet echt bloedserieus genomen worden.

Want spelen doen, of toch, deden we allemaal.

Jij en ik. Elk kind, elke jongere, elke ouder, grootouder, elke bakker, elke leerkracht, elke tandarts en elke vuilnisophaler heeft ooit, met volle goesting en volledige overgave gespeeld. Het is één van de weinige activiteiten die ons verbindt."

Het gaat niet goed met het buitenspelen in Vlaanderen

"Toch gaat niet goed met het buitenspelen in ons land. Kind & Samenleving choqueerde ons in 2019 met de nieuwe cijfers over het buitenspelen in Vlaanderen. En die waren absoluut niet rooskleurig. Maar ik laat Sabine daar zelf straks meer over vertellen.

Hoewel spelen vanzelfsprekend lijkt, loopt het toch niet van een leien dakje.

Als Goe Gespeeld! en de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk, zetten wij ‘spelen’ altijd op één. Spelen om te spelen. Spelen zonder doel, puur uit goesting en voluit vertrekkende vanuit de interesse van het kind.

Daarnaast mag je ook onze jongeren niet vergeten. Want hoewel het belang van spelen voor kinderen, gelukkig, wel vaker wordt opgemerkt, is het belang van buiten zijn voor jongeren een ander verhaal. Zij zijn minder schattig, hun ‘spelen’ is minder in hokjes te plaatsen en wordt zelfs vaak als problematisch en storend ervaren.

Terwijl het net voor hen van blijvend belang is om samen te kunnen komen in die semi-publieke ruimte. Weg van hun scherm, weg van de schoolbanken en gewoon samen met hun vrienden buiten zijn.

Kinderen en jongeren een waardevolle plek gunnen in steden en gemeente én het beleid dat daarrond gevoerd wordt is essentieel.

Niet alleen geloof ik ten volle in het principe ‘wat goed is voor een kind is goed voor iedereen’, maar daarnaast schuif ik graag naar voor dat die kinderen en jongeren later meedraaiende burgers van dit land worden.

Als we er voor zorgen dat zij zichzelf goed voelen, gehoord en herkend worden in die beleidsdossiers die er toe doen, zullen zij op hun beurt dezelfde positiviteit teruggeven.

Als we het hebben over meer buitenspelen en meer buitenzijn, dan hebben we het over heel wat aspecten en heel wat kinderen en jongeren.

Het zou verkeerd zijn om er van uit te gaan dat het spelen van kinderen en het buiten zijn en hangen van jongeren enkel en alleen de opdracht is van de ouders die hen naar buiten moeten sturen of het jeugdwerk die het spelen stimuleert.

Als ik jullie vandaag van één ding kan overtuigen is het wel het volgende. Ook jij doet er toe.

Iedereen aanwezig kan, vanuit hun unieke invalshoek, beleidsdomein of ambitie werken aan een beter buitenspeelklimaat in Vlaanderen."

Buitenspelen en het effect op de gezondheid

"Laat ik het belang van buiten spelen en zijn eens toetsen aan het gezondheidsaspect.

Rondcrossen, springen, skaten, voetballen, bergje op en af… Spelenderwijs bewegen kinderen en jongeren enorm veel.

En laat bewegen nu net datgene zijn dat goed is voor de gezondheid. Onderzoeken hebben aangetoond dat wie buiten speelt een sterker immuunsysteem heeft. Het zou zelf tot minder stress leiden. Buitenspelen zou de kans op bijziendheid beduidend verkleinen!

Een buitenruimte met rustplekjes en zithoekjes biedt geborgenheid. Plekken waar je je welkom voelt, zorgt voor een beter algemeen welzijn.

Spelen is essentieel voor de fysieke en mentale gezondheid van het kind. Inzetten op een buitenruimte dat spelen en samenzijn bevordert heeft dus rechtstreeks effect op de gezondheid van kinderen en jongeren.

Als politieker zou het dus evident moeten zijn dat je inzet op meer en beter buiten spelen en buiten zijn.

Het belang en voordelen van spelen en buiten zijn zou daarom gekend moeten zijn door alle professionals en ouders.
Neem spelen en buiten zijn op in alle beleidsdossiers die ontworpen zijn om de fysieke en mentale gezondheid van kinderen en jongeren te bevorderen.
Zet in op buitenzijn in al zijn aspecten en momenten . Zorg voor buitenspeel mogelijkheden, daar kinderen en jongeren aanwezig zijn.
Maak van spelen een integraal onderdeel van alle omgevingen van kinderen, ook daar waar het soms niet logisch lijkt, denk aan ziekenhuizen en andere instellingen zoals rusthuizen,...

Spelen is ontdekken en experimenteren. De kampenbouwers die weten dat een driehoek sterker is dan een vierkant. De natte voeten die leren dat één nacht vriezen niet genoeg is. De peuter die nu echt beseft dat dat zandtaartje niet lekker is.

Buitenspeeltijd in het onderwijs

"Het effect van goe buiten spelen op het onderwijs, de kennis en de leerkansen van kinderen en jongeren valt ook niet te onderschatten

Kinderen en jongeren krijgen gemiddeld zo’n 32 tot 36 uur les op school. Zo goed als al die uren zitten zij binnen op de schoolbanken. Een middagpauze van 50 minuten is verplicht. Maar wanneer en hoelang de speeltijden vallen kan een school zelf bepalen.

Ondanks het schoolspeelplaatsenproject van enkele jaren geleden, zien de gemiddelde Vlaamse en Brusselse schoolspeelplaatsen er nog steeds uit als grijze betonnen en betegelde plekken. Te klein, te hard, te saai om er écht plezier te kunnen beleven.

Nochtans, spelenderwijs leert een kind ongelooflijk veel. Er liggen dus best wel wat kansen, daar op de speelplaats.

Meer buitenspelen vergroot het milieubewustzijn. Onderzoek wijst er op dat, door buiten te spelen, kinderen en jongeren zich meer verbonden gaan voelen met de natuur.

Als politieker kan je je inzetten door tijdens die onderwijstijd spelen en buiten zijn een meer permanentere plek te geven.

Versterk het speelaanbod op basisscholen zodat kinderen met goesting naar school komen.
Creëer aangename plekken op school waar spel, rust en samenzijn centraal kan staan. Want kinderen en jongeren die zich goed voelen, leren beter.
Trek daarnaast het belang van spelen en buiten zijn door in het hoger onderwijs. Leidt leerkrachten, begeleiders en de professionals van morgen op met de juiste kennis en visie op spelen en vrije tijd.
Verminder ook de conflicten in het dagdagelijks leven dat spelen in de weg staat. Maak een fijne speelse schooltijd en hou tijd vrij na de school om vrij te spelen, te ontwikkelen, samen te komen."

Zelfvertrouwen en een algemeen beter mentaal welzijn

"Kinderen en jongeren ontmoeten elkaar buiten en door met elkaar in interactie te gaan ontwikkelen ze hun sociale vaardigheden.

Bovendien oefenen ze ook taal, leren ze omgaan met winst en verlies en ontwikkelen ze een gezonde assertiviteit.

Jongeren die hun leeftijdsgenoten ontmoeten en samen vorm geven aan hun vrije tijd krijgen meer eigenaarschap over die vrije tijd. Ze leren keuzes maken en ze leren ontdekken wat ze graag doen. Ze ontdekken de mogelijkheden van hun eigen lichaam en dit geeft zelfvertrouwen..

Als politieker kan je dus best fel inzetten op buitenspelen om het welzijn van kinderen en jongeren te vergroten.

Zorg ervoor dat de publieke ruimte zich zo aanbiedt dat elke leeftijdsgroep er welkom is en er gebruik van kan maken.
Zorg er ook voor dat elk kind en elke jongeren welkom is en zijn plek vindt buiten. Kinderen en jongeren met beperking zijn een niche groep die vaak wordt vergeten. Zorg voor goed toegankelijke plekken waar ook zij zich welkom voelen."

Buiten zijn tijdens de vrije tijd

"Hoewel ik fan ben van buitenspelen op élk moment van de dag, waar kinderen en jongeren zich ook bevinden, moeten we beseffen dat heel veel van dat buitenspelen in de vrije tijd zich voordoet.

Niet elk kind heeft echter de mogelijkheid om in hun eigen tuin hun ding te doen. Heel wat kinderen zijn aangewezen op buitenruimte die ofwel semi publiek zijn ofwel wordt aangeboden via een vrijetijdsaanbod.

Als politieker inzetten op zoveel mogelijk vrijetijdsaanbod dat zich buiten afspeelt is dus resoluut kiezen voor meer en beter buiten speelkansen.

Zorg voor tijd, ruimte, materialen, natuurlijke omgevingen in het vrijetijdsaanbod
Geef jeugdwerk de ruimte, zowel fysiek als mentaal, om naar buiten te treden.
Zorg voor een verdraagzaam klimaat voor buitenspelende kinderen en jongeren. Spelen zou nooit als overlast mogen aanzien worden.
Zorg voor plekken waar buitenspelen, buitenzijn in perfecte harmonie kan gebeuren met alle leeftijdsgroepen. Ga voorbij aan het creëren van kind reservaten en zet in op leefbare buurten waar kinderen en jongeren hun rechtsmatige plek krijgen."

Samen aan het zelfde zeel trekken

We zaten daar niet alleen, in het Vlaams Parlement.

De VDS en Goe Gespeeld! werd samen uitgenodigd met enkele partners in het werveld. Elk vanuit hun unieke invalshoek verdedigen zij mee het recht op spelen.

Zo sprak Helena Sienaert in naam van Arteveldehogeschool. Peter Bosschaert voor De Ambrassade en Sabine Mediema voor Kind&Samenleving.

We stellen ze graag eens aan je voor.

We stimuleren het delen van filmpjes, foto's en artikels waarmee begeleiders uit diverse sectoren en ouders van baby's, peuters en kleuters elkaar inspireren. Zo bereiken we een nog bredere doelgroep in het actuele debat over risicovol spelen. Doorheen het project zullen we ook de bestaande online community rond 'risicovol spelen bij peuters' verbreden naar 'risicovol spelen bij jonge kinderen'.

Kinderen, tieners en jongeren hebben recht op een volwaardige plek in de samenleving. Om fysieke en mentale ruimte voor hen te creëren, gaat Kind & Samenleving samen met hen aan de slag. Zo verrijken we het beleid van overheden en organisaties. Kinderen en jongeren zijn onze drijfveer en inspiratie. Bruggen bouwen, over beleidsdomeinen heen, is onze kracht.

De Ambrassade zet mensen en organisaties mee in beweging om sterk jeugdwerk, kwaliteitsvolle jeugdinformatie en stevig jeugdbeleid te realiseren. Zo maken we samen werk van een samenleving die de levenskwaliteit, stem en kansen van álle kinderen en jongeren versterkt.

Goe Gespeeld! is een netwerkorganisatie die het recht op spelen voor kinderen wil garanderen. We willen de belangen van spelende kinderen behartigen door het informeren en in gang zetten van de relevante spelers.

Anderzijds is Goe Gespeeld! een herkenbare partner: niet enkel voor het beleid, maar zeker ook voor ouders, opvoeders, leiders en animatoren en mensen die met kinderen werken. Het zijn deze mensen die speelkansen creëren en faciliteren voor alle kinderen. Goe Gespeeld! zet in op het maatschappelijke debat. Daar laten w e niet alleen onze stem, maar ook de stem van elk spelend kind spreken.